Geaccrediteerde nascholing
Menu

"We behandelen niet klachten, maar patiënten met klachten"

Interview met Liesbeth Eurelings

Door op 15-12-2017

“Het onderscheid tussen state en trait is dubieus”

Samenvatting Interview met Liesbeth Eurelings-Bontekoe

Liesbeth Eurelings-Bontekoe is klinisch psycholoog-psychotherapeut en emeritus hoogleraar aan de Universiteit Leiden. Jurrijn Koelen, psycholoog en redactielid van nascholingsmagazine PsyXpert, ging met Eurelings in gesprek over andere haar eigen loopbaan, het belang van structurele diagnostiek en de DSM-5. 

Begonnen aan de kant van de psychofysiologie, maakte Eurelings na haar promoveren de overstap naar de klinische psychologie. Een tweede interessante overgang was die van gedragstherapie naar een meer psychodynamische benadering. “Ik ben helemaal niet van de hokjes en de stromingen, maar juist heel erg van de integratie en ook het erkennen van de betekenis van de context.”

 

Structurele diagnostiek
Eurelings, die zich in haar onderzoek met name richtte op de diagnostiek van persoonlijkheidspathologie, is bij velen bekend vanwege haar multidimensionale model, waarin de zogenaamde structurele diagnostiek een belangrijke bouwsteen is. Dit type diagnostiek vindt plaats op een dieper niveau. “Pratend over structuur gebruik ik vaak een metafoor: je doet eigenlijk onderzoek naar de botdichtheid. Botten zie je niet, maar ze zijn er wel. Je ziet structuurpathologie, net als pathologie van de botten, pas onder druk. Je kunt zwakke botten hebben en nooit een botbreuk, waardoor je niet in de DSM terecht komt; evenzo kun je sterke botten hebben en toch iets breken.”

Volgens Eurelings is structurele diagnostiek in feite de diagnostiek van onderliggende draagkracht, de veerkracht, van manieren met anderen omgaan en van identiteit […]. Je kunt op een ‘rijpere’ manier omgaan met anderen, waarbij je de ander meer spaart en dingen eerder ten koste gaan van jezelf, of op een manier waarbij de ander vaker in de afweer wordt betrokken, hetgeen meer ‘gedoe’ geeft.

“Dat is natuurlijk iets dat helemaal niet gekoppeld is aan een specifieke stoornis. Dat kun je tegenkomen bij depressie, angst, bij alle persoonlijkheidsstoornissen. Bij alle stoornissen kun je iets zeggen over hoe iemand omgaat met zichzelf, met eigen pijn en conflicten met anderen.” Structurele diagnostiek moet volgens de emeritus hoogleraar gezien worden als een toevoeging aan het DSM-etiket. “Structurele diagnostiek kleurt als het ware het plaatje in. Het geeft verdieping en individuele inkleuring van het beeld op de oude As1.”

Personalized medicine
Met de komst van de DSM-5 is afscheid genomen van het assensysteem. Er valt wel iets op aan te merken, maar op hoofdlijnen is het een grote verbetering, vindt Eurelings, “Dat alles nu nevengeschikt is, suggereert dat het onderscheid tussen de twee ook maar arbitrair is. Ik vind het ook een verbetering dat er op alle fronten in niveaus wordt gedacht. Dat er ook aandacht is voor subklinische varianten van stoornissen.”

Ook over het alternatieve model voor persoonlijkheidsstoornissen uit de DSM-5 is Eurelings te spreken. “Het idee dat je verder moet kijken dan het etiket, verkondigde ik eind jaren negentig al aan mijn studenten. Ik ben blij met deze ontwikkelingen, want de ideeën die ik heb en had vinden nu opeens een mooi ‘mandje’. Het hele onderscheid tussen persoonlijkheid, state en trait is eigenlijk dubieus. Van elke trait kun je ook wel een stoornisequivalent bedenken, of het nu impulsiviteit is, angst, depressie, schizotypie, negatieve affectiviteit, noem ze maar op.

Ik denk dat we straks gaan van heel breed naar steeds focaler. Dat is natuurlijk ook het hele idee van de nieuwe GGZ, van de personalized medicine, naar de persoon gaan, transdiagnostische factoren. Daarbij spreken we steeds vaker over resilience. Ook dat is een belangrijk aspect dat de laatste tijd gelukkig erg vaak de nadruk krijgt.”

Het interview met Liesbeth Eurelings is verschenen in PsyXpert, editie 2017-4. Het artikel in zijn geheel lezen? Kijk op www.psyxpert.nl/abonneren.

 

Bent u lid? Log in om het volledige artikel te bekijken of om te reageren.

Abonneren

Informatie over dit artikel

Auteurs Koelen, J.A.,
Logt, G.J.
Thema Interview
Publicatie 15 december 2017
Editie PsyXpert - Jaargang 3 - editie 4 - 2017-4