Geaccrediteerde nascholing
Menu

Affectfobietherapie bij verslavende liefdesrelaties

‘Jij maakt me gelukkig, zonder jou ben ik niets’

Door op 01-06-2022
  • 00Inleiding
  • 01Karakterisering AFT
  • 02Herhaling destructieve relaties
  • 03Aandachtspunten voor de therapie
  • 04Ten slotte
  • 05Reacties (0)

Samenvatting

Samenvatting van geaccrediteerde nascholing

Verslavende liefdesrelaties komen naar schatting bij 3-6% van de volwassen bevolking voor. Deze liefdesrelaties vertonen vaak een cyclisch proces waarin gelukzalige momenten worden afgewisseld met ogenblikken van obsessieve angst, wantrouwen, onzekerheid en leegte. Hoe kunnen patiënten deze kwetsende cirkelgang doorbreken? Hoe kunnen zij voorkomen dat met een nieuwe partner het oude verhaal wordt herhaald? Affectfobietherapie (AFT) kan daarbij helpen, met drie concrete stappen. In deze samenvatting van een artikel zoals verschenen in PsyXpert 2022-2 leest u er meer over.

AFT
AFT, voor angst, depressie en cluster C-persoonlijkheidsstoornissen, wordt als individuele en als groepspsychotherapie toegepast in de ambulante, semiambulante en klinische Nederlandse GGZ. In AFT worden psychodynamische, experiëntiële en cognitief-gedragstherapeutische technieken geïntegreerd. Het psychodynamisch model vormt de basis van AFT. Deze therapievorm, ontwikkeld door McCullough Vaillant, gaat ervan uit dat mensen zo bang kunnen zijn voor bepaalde gevoelens dat een affectfobie ontstaat. Deze aanname biedt de therapeut de gelegenheid de angst voor gevoelens te behandelen als een externe fobie met behulp van systematische desensitisatie (exposure, responspreventie en angstregulatie). AFT gebruikt de conflict- en personendriehoek als psychodynamisch werkmodel. Aan dit werkmodel voegde McCullough Vaillant het beeld van het zelf en de ander toe. AFT heeft drie doelen: loslaten van de belemmerende afweer; toelaten van de voorheen afgeweerde gevoelens en bewerken van het negatieve zelfbeeld en beeld van de ander.

Loskomen van verslavende relaties
Patiënten met een disadaptief beeld van zichzelf en van de ander raken soms verslaafd aan destructieve liefdesrelaties waarin ze misbruikt of vernederd worden. Met de destructieve relaties herhalen zij een bekend patroon uit het verleden. Om los te komen van deze verslavende relaties dienen deze patiënten de volgende drie vermogens te ontwikkelen. Ten eerste een adaptief zelfbeeld: positief gevoel van eigenwaarde en compassie voor zichzelf en anderen. Ten tweede ontvankelijkheid voor positieve interacties: verdragen zij zorg en aandacht van de therapeut en van anderen? Welke angsten komen tot uiting en is angstregulatie mogelijk? En tot slot: rouwen om het gemis in het verleden. De patiënten beseffen de gevolgen van het verleden voor hun huidig functioneren en zijn gemotiveerd dat te veranderen.

Aandachtspunten
Om de therapie bij verslavende liefdesrelaties kans van slagen te geven, is aandacht voor de volgende punten belangrijk:
1. Het isolement van patiënten.
2. Responspreventie.
3.Therapeutische houding bij terugval.
4. Secundaire winst van de afweer.
5. Wennen aan gelijkmatigheid.
6. Aandacht voor schaamte, angst en onzekerheid.
7. Ander verslavingsgedrag.

Tot slot
Er bestaat nog geen duidelijke definitie van het begrip liefdesverslaving en psychometrische instrumenten ontbreken. Wetenschappelijk onderzoek op dit gebied is schaars. De omvang en impact van het probleem lijken echter enorm: googlen op ‘liefdesverslaving’ en ‘addictive love relationships’ levert bijna 300 miljoen hits en een groot aantal zelfhulpprogramma’s op. Gericht onderzoek naar effectieve behandelmethodes is dan ook aan te bevelen. Toetsing van de werkzaamheid van de AFT-methode bij grote groepen patiënten is, op grond van de uitkomsten van onze casusbeschrijving, een aan te bevelen eerste stap.

PsyXpert
Dit artikel is een sterk verkorte weergave van het nascholingsartikel ‘Affectfobietherapie bij verslavende liefdesrelaties’ door dr. Quin van Dam (klinisch psycholoog/ psychoanalytisch psychotherapeut/AFT-therapeut) en drs. Willemijn de Jong (psychotherapeut/AFT-therapeut). Het volledige artikel is verschenen in nascholingsmagazine PsyXpert, editie 2022-2.

Na het bestuderen van dit artikel:

  • weet u wat affectfobietherapie (AFT) is;
  • kent u het onderscheid tussen een adaptieve wederkerige en een disadaptieve verslavende liefdesrelatie;
  • heeft u kennis van de kenmerken, achtergronden en de dynamiek van een verslavende liefdesrelatie;
  • bent u attent op de mogelijke samenhang met ander verslavingsgedrag en psychopathologie;
  • kent u de drie vermogens die AFT helpt ontwikkelen om de verslavende relatie los te laten;
  • weet u welke interventies en therapeutische houding nodig zijn bij AFT van een verslavende liefdesrelatie.

Bent u psychiater, klinisch psycholoog, NVP-lid of Eerstelijnspsycholoog NIP? Dan kunt u de bijbehorende e-learning vinden op www.psyxpert.nl en 1 PE-punt behalen.

Bent u lid? Log in om het volledige artikel te bekijken of om te reageren.

Abonneren

Informatie over dit artikel

Auteurs van Dam, Q.D.
de Jong, M.W.M.
Thema Hoofdartikel - Behandelen
Accreditatie 1 accreditatiepunt
Publicatie 1 juni 2022
Editie PsyXpert - Jaargang 8 - editie 2 - 2022-2

Leerdoelen

Na het bestuderen van dit artikel:

  • weet u wat affectfobietherapie (AFT) is;
  • kent u het onderscheid tussen een adaptieve wederkerige en een disadaptieve verslavende liefdesrelatie;
  • heeft u kennis van de kenmerken, achtergronden en de dynamiek van een verslavende liefdesrelatie;
  • bent u attent op de mogelijke samenhang met ander verslavingsgedrag en psychopathologie;
  • kent u de drie vermogens die AFT helpt ontwikkelen om de verslavende relatie los te laten;
  • weet u welke interventies en therapeutische houding nodig zijn bij AFT van een verslavende liefdesrelatie.