Geaccrediteerde nascholing
Menu

Jongens en mannen als slachtoffer van seksueel geweld

Door op 29-03-2019
  • 00Frequentie
  • 01Geen onthulling
  • 02Actief vragen
  • 03De vrouw als dader
  • 04Gedwongen penetratie in de wet
  • 05Gevolgen van seksueel geweld bij mannen
  • 06Behandeling van PTSS
  • 07Reacties (0)

Samenvatting

Samenvatting van geaccrediteerde nascholing

Het stereotiepe beeld van seksueel geweld is: de vrouw is slachtoffer en de man is dader. Door Nederlands onderzoek is beter zichtbaar geworden dat ook jongens en mannen regelmatig slachtoffer worden van seksueel misbruik. En dat vrouwen bovendien net zo goed in staat zijn tot aanranding en verkrachting als mannen. Ondanks deze ontwikkelingen loopt de kennis over deze doelgroep, de daders, de psychologische gevolgen en behandelmethoden, achter. Deze samenvatting van een nascholingsartikel uit PsyXpert bundelt actuele kennis uit de beschikbare wetenschappelijke literatuur over dit onderwerp.

Nederlands onderzoek
Uit Nederlands onderzoek van Rutgers blijkt dat in de leeftijdscategorie 15-25 jaar, 20% van de meisjes en 5% van de jongens aangeeft wel eens tegen hun zin oraal of anaal seksueel contact of geslachtsgemeenschap te hebben gehad. In de leeftijdsgroep 15 tot 70 jaar geeft 12% van de vrouwen en 3% van de mannen aan ooit een verkrachting te hebben meegemaakt.

Onder homo- en biseksuele mannen komt seksueel geweld vaker voor dan onder heteroseksuele mannen. Wat veel mensen niet weten is, dat ook jongens slachtoffer kunnen worden van zogenaamde ‘loverboys’ of geronseld worden voor de prostitutie en mensenhandel. Al met al geven deze cijfers aan dat seksueel misbruik onder jongens en mannen regelmatig voorkomt, vaker dan doorgaans gedacht wordt.

Vrouw als dader
Vrouwen worden dikwijls als onschuldig gezien in de context van seksueel geweld. Mannen worden echter ook misbruikt door vrouwen: in ongeveer 7% van de gevallen van kindermisbruik is de dader een vrouw, en een vrouw is vaker een dader als het mannelijke slachtoffer boven de 16 jaar is.

Psychotherapeut Lucia Rademaker interviewde 105 collega’s over hun ideeën over en ervaringen met vrouwen als misbruikers. Wat bleek? Er zijn meer mannelijke plegers van allerlei seksuele delicten, maar als het slachtoffer een man is (ouder dan 16 jaar), dan is de pleger in 79% van de gevallen een vrouw. Dat bleek ook uit de interviews: maar liefst 25 psychotherapeuten hadden in hun carrière meer dan tien slachtoffers van vrouwelijke daders in therapie gehad.

Hoe een vrouw een man kan verkrachten? Meestal wordt bij seksueel geweld gedacht aan een slachtoffer dat tegen de wil in wordt gepenetreerd. Minder bekend is dat sommige vrouwen mannen dwingen om hen te penetreren. Forced penetration, gedwongen penetratie – wordt dat in de literatuur genoemd.

Behandeling
In de hulpverlening vormen mannelijke slachtoffers van seksueel geweld een minderheid, slechts een op de vijf zoekt hulp. Dit kan goed worden verklaard vanuit onderbelichting van het probleem door hulpverleners, en de schaamte die slachtoffers kunnen voelen om het probleem aan te kaarten.

Bij mannen kan na seksueel geweld dezelfde psychologische behandeling worden ingezet als bij vrouwen wanneer sprake is van PTSS, namelijk cognitieve gedragstherapie of EMDR. Geadviseerd wordt bepaalde thema’s tijdens de behandeling actief aan te kaarten: fysiologische reacties en bevriezingsreacties.

Behandeling van de gevolgen van seksueel misbruik is belangrijk, onder meer omdat het herhaling van trauma – zogenoemde revictimisatie – kan voorkomen. Bijna een kwart (24%) van de mannen die seksueel geweld hebben meegemaakt, heeft dit later nog een keer meegemaakt, ongeacht of dit dezelfde of een andere pleger was. Bij 12% van deze mannen was de dader een ander dan de eerste keer. Er zijn aanwijzingen uit onderzoek dat symptomen die horen bij PTSS, onder andere emotional numbness, een mediërende rol spelen bij revictimisatie, wat het belang van het inzetten van traumabehandeling bij jongens en mannen extra onderstreept.

---

Dit artikel is een sterk verkorte weergave van het nascholingsartikel ‘Jongens en mannen als slachtoffer van seksueel geweld’ door dr. Iva Bicanic (klinisch psycholoog-psychotherapeut) en prof. dr. Agnes van Minnen (klinisch psycholoog-psychotherapeut). Het volledige artikel is verschenen in nascholingsmagazine PsyXpert, editie 2019-1. Na het bestuderen van dit artikel weet u:

  • hoe vaak seksueel geweld voorkomt bij mannen;
  • wat de psychische gevolgen zijn van seksueel geweld bij mannen;
  • wat de problemen zijn bij het herkennen van seksueel geweld bij mannen;
  • wat de problemen zijn bij het onthullen van seksueel geweld bij mannen;
  • hoe vaak de dader een vrouw is;
  • wat forced penetration en lucky boy fenomeen betekenen;
  • wat effectieve behandelingen zijn na seksueel geweld bij mannen, en welke voorlichtingsthema’s daarin aandacht behoeven.

---

Bent u psychiater, klinisch psycholoog, NVP-lid of Eerstelijnspsycholoog NIP? Dan kunt u de bijbehorende e-learning vinden op www.psyxpert.nl en 1 PE-punt behalen.

Bent u lid? Log in om het volledige artikel te bekijken of om te reageren.

Abonneren

Informatie over dit artikel

Auteurs Bicanic, I.
Minnen van, A.
Thema Hoofdartikel - Behandelen
Accreditatie 1 accreditatiepunt
Publicatie 29 maart 2019
Editie PsyXpert - Jaargang 5 - editie 1 - 2019-1

Leerdoelen

Na het lezen van dit artikel weet u:

  • hoe vaak seksueel geweld voorkomt bij mannen;
  • wat de psychische gevolgen zijn van seksueel geweld bij mannen;
  • wat de problemen zijn bij het herkennen van seksueel geweld bij mannen;
  • wat de problemen zijn bij het onthullen van seksueel geweld bij mannen;
  • hoe vaak de dader een vrouw is;
  • wat forced penetration en lucky boy fenomeen betekenen;
  • wat effectieve behandelingen zijn na seksueel geweld bij mannen, en welke voorlichtingsthema’s daarin aandacht behoeven.