Geaccrediteerde nascholing
Menu

Van online behandelen naar datagestuurd behandelen

Annemiek van Dijke over behandelen via de NiceDay app

  • 00Reacties (0)

Samenvatting

Samenvatting van geaccrediteerde nascholing

Inmiddels zal elke behandelaar wel ervaring hebben opgedaan met een vorm van online behandelen. Online behandelen kan echter veel meer inhouden dan het geven van online psycho-educatie, gesprekken en zelfhulpmodules. Registraties, tussendoor-contact met de therapeut via chat of mail, en de inzet van feedback via een app zijn een verrijking voor online behandelen en behandelen in het algemeen. In deze samenvatting van een interview zoals verschenen in PsyXpert 2021-1 geeft Annemiek van Dijke een inkijk in volledig online behandelen met behulp van de NiceDay app. Deze vorm van behandelen is van voor het COVID-19-tijdperk en wordt door patiënten doorgaans zeer gewaardeerd. Aan de orde komen de online diagnostiek, behandeling en evaluatie van de behandeling, de voor- en nadelen van volledig online behandelen, en de resultaten van behandeling.

Online behandeling is een paraplubegrip geworden, legt Annemiek uit. “E-(mental) health, mhealth, internet-, online of digitale (psycho)therapie zijn termen die door elkaar worden gebruikt. Soms overlappen de definities, maar vaak verschillen ze net iets van elkaar. Dat hangt vooral af van de verschillende functionaliteiten die de online omgeving biedt: is het contact synchroon of asynchroon, is er mogelijkheid tot beeldbellen, zijn er modules die zelfstandig door de patiënt uitgevoerd kunnen worden en op welk device wordt de behandeling aangeboden.

NiceDay app
De mogelijkheden die e-health biedt, kunnen worden toegevoegd aan de ‘reguliere’ face-to-facepsychotherapie. Annemiek: “Het aardige van onze werkmethode is het gebruik van de NiceDay app, die alle functies in zich heeft die je ook in de behandelkamer zou toepassen. Denk aan afname van vragenlijsten voor diagnostiek en monitoring, psycho-educatie, G-schema’s en (exposure)opdrachten klaarzetten, chatten, online (dagboek)registratie enzovoort. Eerder werden pen en een papieren dagboek gebruikt. Als therapeut kan ik realtime met de activiteiten-, emotie-, en gedachteregistraties van de patiënt meekijken. Dit geeft ook de mogelijkheid om in de directe omgeving van de patiënt te interveniëren, een aanwijzing, bekrachtiging of aanmoediging te geven. Wat diagnostiek betreft winnen de self-reports aan ecologische validiteit, omdat de patiënt op het moment dat iets zich voordoet de registratie kan invoeren. Ik zie het ook als een kwaliteitsslag, omdat de 'recall bias' minimaliseert.”

Ook klassiekere vormen van psychotherapie, zoals vanuit het psychodynamisch of 'client-centered' kader blijken online uit te voeren. “Daar is onderzoek naar gedaan, nota bene jaren geleden al. Online psychodynamische psychotherapie is net zo effectief als face to face in de kamer. Overigens is beeldbellen ook een face-to-facecontact. Het gaat bij online behandeling dus om synchroon en asynchroon contact. Synchroon contact is je tegelijkertijd in de online therapieruimte begeven; dat kan via beeldbellen, chatten of mailen. Asynchroon contact is dat er contact is maar niet tegelijkertijd. Dat beperkt zich tot mailen, chatten.”

Voordelen voor de behandelaar
Volgens Annemiek kent online behandelen een aantal voordelen voor de behandelaar. “Het geeft je meer mogelijkheden om in de omgeving van de patiënt mee te kijken. De diagnostiek wint daarmee aan ecologische validiteit. De data die je van de patiënt krijgt zijn in de ‘echte wereld’, het alledaagse leven van de patiënt geregistreerd. Door het online inzien van de registraties van de afgelopen week kun je in een beeldbelgesprek sneller tot zaken komen. En je kunt tussentijds bekrachtigen op het moment of vlak na het moment. Zo vergroot je de kracht van de bekrachtiging, het bijsturen van een interventie en ‘on demand’ beschikbaar zijn.

Daarnaast ben je niet gebonden aan een vaste werkplek en vaste werktijden. Bovendien kun je met online behandelen als behandelaar werk en privé beter combineren. Doordat de therapeut via een portal kan meekijken met alle registraties van de patiënten, biedt dat de therapeut de mogelijkheid om een reactie te geven op momenten die er toe doen voor de patiënt én op momenten die voor het therapeutisch proces belangrijk zijn.”

Gepersonaliseerde zorg
De mogelijkheden die de app-omgeving biedt ter ondersteuning van de behandeling maken dat we tot een nieuwe vorm van gepersonaliseerde zorg kunnen komen, die verder gaat dan de huidige definitie en nieuwe mogelijkheden vanuit de offline psychotherapiekamer kan bieden, vindt Annemiek. “De patiënt kan meer de regie nemen over het beloop van de behandeling. Sommigen zijn ‘early adopters’ en willen hoog-intensief contact in de beginweken van de behandeling, en afschalen in de loop van de behandeling (6 weken korter). Andere patiënten willen liever twee kortere sessies per week, in plaats van de vanzelfsprekende één keer per week 45 minuten, in verband met aandacht en concentratie of 'close monitoring'. Taken en rollen van de psychotherapeut worden uitgebreid en zijn onderwerp van gesprek. Het beloop van klachten door de tijd heen en de invloed van de therapeutische alliantie op klachten en het therapeutisch proces worden in kaart gebracht, en kunnen gemakkelijk worden besproken.”

Voordelen voor de patiënt
Een van de grootste voordelen van online behandelen voor de patiënt is dat er geen wachtlijsten zijn. Annemiek: “Toen we hiermee begonnen, waren er patiënten die uit opportunisme dan maar kozen voor online behandeling, omdat ze dan direct met de behandeling konden beginnen. De meeste patiënten beviel het goed, een enkeling koos daarna toch voor reguliere behandeling bij PsyQ. Veel patiënten vinden het prettig dat ze niet hun hele week hoeven te bespreken, omdat deze gegevens al bekend zijn via hun registratie. Deze registratie kan gemakkelijk tussendoor gedaan worden.

De dynamische app-omgeving waarvan we gebruikmaken is voor de patiënt een smartphone. Hier is bewust voor gekozen om zo mobiliteit van de behandeling, de validiteit van de registraties, en de mogelijkheden tot interactie dan wel communicatie tussen patiënt en therapeut in de app-omgeving te faciliteren en vergroten. Denk hierbij aan de mogelijkheid om registraties van emoties en gedachten en gedragingen te doen op momenten dat iemand in zijn privéleven ook angstig is. Of een chatbericht te kunnen intypen en verzenden op een moment dat de patiënt erg somber is, of de emoties kan registreren juist voor- en nadat een exposure-oefening is uitgevoerd. Deze manier van registreren en assessment biedt ons informatie die aanvullend is, ondersteunend aan reguliere diagnostiek is, én waarvan de ecologische validiteit groter is dan retrospectieve rapportage door patiënt. Doordat deze registraties vanuit de app worden verwerkt en omgezet in grafieken en tabellen, krijgt de patiënt zo meer inzicht in vorderingen en beloop van klachten, gedachten, gedrag en emoties. Dat betekent dat app-gebruik de ontwikkeling van zelfreflectie kan stimuleren aan de hand van de ingevoerde gegevens. De app genereert ook automatische feedback na een oefening in de vorm van bekrachtiging bij een ondernomen en geslaagde oefening, of bemoedigende feedback na een niet-uitgevoerde of minder gunstig verlopen oefening met de optie om een nieuw oefenmoment in te plannen.”

PsyXpert
Dit artikel is een sterk verkorte weergave van het nascholingsartikel ‘Van online behandelen naar datagestuurd behandelen) door dr. Annemiek van Dijke (klinisch psycholoog, klinisch neuropsycholoog en psychotherapeut) en drs. Bas van Heycop ten Ham (klinisch psycholoog en GZ-psycholoog). Het volledige artikel is verschenen in nascholingsmagazine PsyXpert, editie 2021-1. Na het bestuderen van dit artikel:

  • kent u de meest uitgebreide vorm van online behandelen;
  • weet u voor welke doelgroep volledig online behandelen geschikt en voor welke groep minder geschikt is;
  • kent u de voordelen van het gebruik van de NiceDay app;
  • bent u op de hoogte van manieren om de ecologische validiteit van data van de patiënt te vergroten.

Bent u psychiater, klinisch psycholoog, NVP-lid of Eerstelijnspsycholoog NIP? Dan kunt u de bijbehorende e-learning vinden op www.psyxpert.nl en 1 PE-punt behalen.

 

Bent u lid? Log in om het volledige artikel te bekijken of om te reageren.

Abonneren

Informatie over dit artikel

Auteurs Dijke, A. van
Heycop ten Ham, B.F. van
Thema Hoofdartikel - Behandelen
Accreditatie 1,5 accreditatiepunten
Publicatie 15 maart 2021
Editie PsyXpert - Jaargang 7 - editie 1 - 2021-1

Leerdoelen

Na het bestuderen van dit artikel:

  • kent u de meest uitgebreide vorm van online behandelen;
  • weet u voor welke doelgroep volledig online behandelen geschikt en voor welke groep minder geschikt is;
  • kent u de voordelen van het gebruik van de NiceDay app;
  • bent u op de hoogte van manieren om de ecologische validiteit van data van de patiënt te vergroten.