Geaccrediteerde nascholing
Menu

Wat Doe Jij? Van ‘wij/zij’ naar ‘wij’

Door op 21-09-2018

Wat doet u om stigmatisering aan te pakken?

Psychologen geven tips om stigmatisering tegen te gaan

(Zelf)stigmatisering van psychische klachten. Wat is dit eigenlijk? Waarom doen we het? Wat zijn de gevolgen ervan en wat kun je doen om het te doen afnemen of te voorkomen? In PsyXpert worden sinds een paar jaar verhalen opgenomen in het kader van destigmatisering. Dit bericht is een samenvatting van het in PsyXpert verschenen artikel ‘Wat doe jij? Van ‘wij/zij’ naar ‘wij’’. Na het lezen van dit artikel kunt u de vraag zelf wellicht beantwoorden: Wat doet u om stigmatisering aan te pakken?

Stigmatisering is een belangrijk fenomeen waarvan mensen enorm veel last kunnen hebben met alle gevolgen van dien. Er zijn verschillende zaken die een rol spelen bij het ontstaan en voortduren van stigmatisering, waaronder evolutionaire, biologische en cognitieve processen zoals het wij/zij-denken.

Wij vs. zij
Toen miljoenen jaren geleden mensen nog als jagers en verzamelaars leefden, was het maken van onderscheid tussen de eigen veilige stam en de potentieel bedreigende andere stammen, nog nuttig vanwege concurrentie om bijvoorbeeld voedsel. Wanneer mensen nu echter de neiging hebben om mensen met een psychische kwetsbaarheid in de ‘outgroup’ te plaatsen, vergroot dit het risico op stigmatiserend gedrag. Een mogelijke verklaring voor stigmatisering is dat binnen de ggz onderscheid gemaakt wordt tussen ‘wij’ (de hulpverleners) en ‘zij’ (de cliënten).

Kim Helmus en Marilon van Doorn, psychologen betrokken bij de stichting Wat Doe Jij? geven in dit artikel tips om stigmatisering te voorkomen of in ieder geval te verminderen. Van de zes tips die zij geven, worden onderstaand drie opgesomd:

  • Bewustwording van (voor)oordelen en biases
    Erkennen dat mensen vooroordelen kunnen hebben en dat zij hun gedrag hierdoor soms laten sturen, is een eerste essentiële stap. Wanneer mensen zich hier al van bewust zijn, kan dit al zorgen voor het op tijd bijsturen naar minder stigmatiserend gedrag. Voor zelfstigmatisering geldt dat mensen een mildere, meer compassievolle houding naar zichzelf kunnen aannemen wanneer ze zich bewust worden van hun eigen ‘veroordelende neiging’. 
  • Psycho-educatie aan de hand van continuüm denken
    Eigenlijk hebben we allemaal een bepaalde psychische kwetsbaarheid die bij voldoende stress in meerdere of mindere mate aan het licht komt. De overtuiging dat psychiatrische symptomen niet meer zijn dan een zwaardere variant van de psychische klachten die iedereen in de samenleving ervaart, wordt ‘continuüm denken’ over psychische aandoeningen genoemd. Het advies is bijvoorbeeld psycho-educatie te geven over klachten die op een continuüm liggen in plaats van over ‘wel of geen diagnose’.
  • Bewustwording van taal
    Taal speelt een grote rol bij stigmatisering. Simpele aanpassingen als ‘je hebt een psychische stoornis’ in plaats van ‘je bent bipolair’ maken enorm veel uit voor het ervaren van communicatie. Steeds meer gzz-instellingen werken daarom met een andere terminologie voor psychische klachten, waarover je meer leest op www.denieuweggz.nl of www.redesigningpsychiatry.org.

Dit artikel is een sterk verkorte weergave van het anti-stigmatiseringsverhaal verschenen in PsyXpert, editie 2018-3. Meer anti-stigmatiseringsverhalen lezen? Kijk op www.psyxpert.nl/abonneren.

Bent u lid? Log in om het volledige artikel te bekijken of om te reageren.

Abonneren

Informatie over dit artikel

Auteurs Helmus, K.
Doorn, M. van
Thema Anti-stigmatisering
Publicatie 21 september 2018
Editie PsyXpert - Jaargang 4 - editie 3 - 2018-3